The reconstruction of the world by the means of myth in the novel "Kamień na kamieniu" by Wiesław Myśliwski

This thesis is aimed at exploring the structure of rural myth, which appears to be one of the oldest and hence deeply-rooted (myths) in the concept of the world. The rural myth and its multidimentional aspect is here considered to result from a wide spectrum of interpersonal relationships as well as decision making processes determined by one’s social background. When it comes to the author, in his novel “Stone upon stone” Wiesław Myśliwski attempts to outline the peculiarities of home space and goes on to draw a logical/firm conclusion that it is (always) home that determines one’s ways/social habits. Furthermore, according to him, the concept of home is to a large extent ambiguous and therefore can convey a (great) sense of yet another terms, emboding some traditional values, such as: homeland, family etc. The novel itself deals with the problems of the identities of villages and their inhabitants in times of historical change; and consequently, it is to be discussed in the context of "peasant literature".W niniejszej pracy zbadana zostaje struktura mitu wsi, który zdaje się, jest jednym z najstarszych, przez to mocno utrwalonych w koncepcji świata - należy więc stwierdzić, iż na jego wielowymiarowość składa się też cały szereg zależności zachowań międzyludzkich i mechanizmów dokonywania wyborów determinowane pochodzeniem. Tutaj też autor próbuje nakreślić specyfikę przestrzeni domu z całym jej zapleczem - wnioskiem jest teza jakoby to dom stanowił o prawach i obyczajach najwcześniej - samo jego pojęcie jest już tak wieloznaczne, że bez trudności odszukamy w nim kolejne terminy, pod których hasłami kryją się wartości, takie jak ojczyzna, kraj, dzieci itd.Następnie, dokonuje się wstępnej charakterystyki kultury miejskiej, wskazuje na wyraźną opozycję względem wsi i na jej tle stawia się bohatera Szymona Pietruszkę, po czym stwierdza się, iż jego tożsamości nie można jednoznacznie przypisać do żadnego z tych miejsc. Wydaje się bowiem, iż w powieści Wiesława Myśliwskiego pojawia się równie dużo elementów kontynuacji starego schematu mitu wsi.jak i przejawów buntu wobec jego dziedzictwa - pragnienie realizacji nowego modelu rzeczywistości. Do tej pierwszej grupy można zaliczyć wszelkie relacje między Szymonem a członkami jego rodziny - matką, ojcem czy bratem Michałem i tu próbowałam zanalizować postaci Pietuszków i ich wpływ na życie Szymona. Z kolei tym, co sprzeczne było z tradycyjnie postrzeganym obrazem chłopskości były wszystkie działania Szymona mające na celu ucieczkę ze wsi. Łatwo bowiem możemy zauważyć, iż nie w rodzinnej miejscowości szukał praw i przepisu na życie, ale właśnie w działaniach wojennych, które także w pewien sposób miały mu zastąpić ojcowską siłę. Tradycyjne normy dyktowane przez naturalny bieg pór roku zastąpione zostają choćby przez prawa wojny.Wreszcie dokonałam się analizy struktury językowej utworu - zauważyłam, iż jego centrum stanowi bohater, który sam o własnym świecie mówi i właśnie ów język powołuje zdarzenia, wizję świata i wreszcie samą postać Szymona - jest on zatem postacią i narratorem jednocześnie. Zwłaszcza ciekawa wydaje się tu kwestia elementów i chwytów kompozycyjnych oraz stylistycznych, które budują w powieści napięcie, wzmacniają nasze zainteresowanie. Jednym z istotniejszych jest tu prawdopodobnie układ fabularny - historię Szymona poznajemy właśnie niejako od końca i poznać musimy wszystkie doświadczenia, aby je skompletować i uzyskać jeden spójny obraz. Wreszcie zwrócona zostaje uwaga na sposób wypowiadania się bohatera, co daje bardzo wiele informacji o nim samym. Mowa głównego bohatera Kamienia na kamieniu, mimo że zdecydowanie ludowa, w swojej błyskotliwości mocno zadziwia. Jednocześnie stwierdzono, iż Szymon sam jest pewnym nośnikiem symboli - właściwie to żywy obraz wsi odchodzącej i traconej, bo coraz bardziej uwspółcześnianej. Co więcej, obraz który mówi.Jednak Szymon wie, że całego świata nie da sie opowiedzieć, może opowiedzieć tylko siebie i o tym wszystkim, co stało sie jego udziałem w wielkiej przemianie czasu